Şervud Anderson

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Şervud Anderson
ing. Sherwood Anderson
Doğum tarixi 13 sentyabr 1876(1876-09-13)[1][2][…]
Vəfat tarixi 8 mart 1941(1941-03-08)[3][1][…] (65 yaşında)
Vəfat səbəbi peritonit
Fəaliyyəti yazıçı, şair, hekayə yazıçısı[d], romançı, jurnalist
Əsərlərinin dili ingilis dili
Janr avtobioqrafiya[2]
Üzvlüyü
  • Amerika İncəsənət və Ədəbiyyat Akademiyası[d]
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şervud Anderson (13 sentyabr 1876[1][2][…]8 mart 1941[3][1][…]) — ABŞ yazıçısı.

Şervud Anderson 7 uşaqlı ailənin üçüncü uşağı olaraq 1876-cı ilin 13 sentyabrında Ohayo ştatının Kamden şəhərində gözlərini dünyaya açıb. 1883-cü ildə ailə Ohayo ştatının Klayd şəhərinə köçür. Sonralar bu şəhər Anderson yaradıcılığında Uaynsburqun prototipi rolunu oynayır.

Ailə kasıb olduğundan Anderson tam orta təhsil ala bilməyib. Uşaq yaşlarında atasını itirən Anderson, uşaqlıq illərindən ağır fiziki əməklə məşğul olub və müxtəlif sənətlərdə özünü təsdiq etməyə çalışıb.

1898-1900-cü illər arasında Kubada ispan-amerikan müharibəsində iştirak edib. Ordudan tərxis olunduqdan sonra Vittenberq kollecində leksiyalara qatılıb, sonra Çikaqoya yola düşüb. Çikaqoda ilk hekayələrini və esselərini yazmağa başlayıb.

1904-cü ildə Kornelli Leynlə evlənib və bu nikahdan 3 uşağı olub. Elə həmin ildən də reklam biznesi ilə məşğul olmağa başlayıb və uzun müddət reklam mətnləri yazıb.

1912-ci ildə əsəb pozğunluğu keçirib və yenidən Çikaqoya qayıdıb. 1916-cı ildə arvadından boşanaraq heykəltaraş Tennesi Mitçellə evlənib. 1924-cü ildə isə bir daha boşanaraq Folknerin qohumu olan Elizabet Proll ilə evlənib və Yeni Orleana köçüb. Elə orada da Folknerlə tanış olub. Folknerin ilk romanı olan və uğur qazanmayan "Əsgər mükafatı" romanının dərc edilməsinə yardımçı olub.

1921-27-ci illərdə Avropaya səyahətə çıxıb. 1933-cu ildə dördüncü dəfə Elianor Kouperxeyverlə evlənib. 1941-ci ildə arvadı ilə Cənubi Amerika səyahətinə çıxarkən Panamada, gəmidə xəstələnərək ölüb.

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şervud Anderson digər müasiri və həmyerlisi Teodor Drayzer kimi Azərbaycanda tanınmasa da, Anderson yaradıcılığı bütün 20-ci əsr boyunca aktual olub. 20-ci əsrin bütün ədəbi tənqidçiləri onun haqqında yazıb və demək olar ki, onun yaradığılığını tədqiq edən yazılar, Andersonun məhsuldar yaradıcılığından daha böyükdür.

Andersonun "Qəsəbəmiz" (1919) hekayələr toplusu isə Amerikada seksual inqilabın başlanğıcını qoydu. Freyddən bəhrələnərək seksual psixologiyanı araşdıran bu hekayələr toplusu nəşr olunduqdan sonra patriarxal Amerika cəmiyyətində ona olan hücumlar səngimək bilmədi.

Yazıçının ədəbi şöhrəti 29 hekayədən ibarət "Uaynsberq, Ohayo" kitabı ilə başladı və cəmi 6 il davam etdi. 1925-ci ildə yazdığı "Qara gülüş" romanı onun şöhrətinə balta çaldı.

Anderson yaradığılığının ən qərib tərəfi isə odur ki, böyük romanlar yazmasına baxmayaraq, o, hekayə və novella ustası kimi tanınır. Andersonun romanları ona şöhrətdən daha çox baş ağrısı gətirib. Yazdığı 7 romanın heç birini uğurlu adlandırmaq olmaz. Hətta "Qara gülüş" Amerikada bestellerə çevrilsə də, tənqidçilər və müasirləri tərəfindən ciddi tənqid atəşinə tutuldu. Bu roman demək olar ki, onun ciddi və aparıcı yazar imicini darmadağın etdi. Fiscerald kitabın redaktoruna yazdığı məktubda romanı "vecsiz" adlandırdı. Folkner bir müsahibəsində Andersonun "bundan sonra yazmaması gərəkdiyini" söylədi.

Heminquey isə, nəinki, müsahibəsində Andersonunun yazmaması gərəkdiyini sölədi, hətta onun haqqında qərəzli parodiya da yazdı. "İtirilmiş nəsil" beləcə, öz "atasını" bitirdi. Amma nə olursa-olsun, Anderson 20 əsr ədəbiyyatının qarşısında duran vəzifəni görüb tətbiq edən ilk Amerika yazıçısı oldu. Bu vəzifəni bir qədər sonra Hemequey belə ifadə eləmişdi: "Yazıçının ən zərif və mürəkkəb vəzifəsi – öz halını duyub tutmaq, başa düşmək və ifadə eləməkdir".

Reklam agenti olan Anderson, onun zamanında ləyaqətli və özünə hörmət edən insanların etmədiyi bir şeyi etdi. O arvadını və üç uşağını atdı. Sonra isə üç dəfə daha evləndi. Bundan başqa, o bu gün belə əksəriyyət insanların edə bilmədiyi bir iş gördü. Özünü bir yazıçı olaraq qoruyub saxlaya bilmək üçün yüksək gəlir gətirən reklam biznesini buraxdı. Bütün bunları özünün bitməz-tükənməz yazıçı ehtirası üçün etdi. Özünün dediyi kimi: "Mən əyyaş kimiyəm, mürəkkəb iyi üçün ölürəm".

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]